Elbette, bileşiklerin yaygın adları hakkında bilgi:
Bileşiklerin yaygın adları, sistematik adlandırma kuralları geliştirilmeden önce kullanılan, genellikle bileşiğin kaynağına, özelliklerine veya kullanım alanlarına dayanan isimlerdir. Bu isimler, kimyasal yapı hakkında doğrudan bilgi vermezler ve bazen birden fazla bileşik için aynı yaygın ad kullanılabilir. Bu durum, özellikle kimya alanında kafa karışıklığına yol açabilir. Ancak, bazı yaygın adlar hala yaygın olarak kullanılmaktadır, özellikle günlük hayatta ve endüstride.
Örnekler:
- Su: Kimyasal adı dihidrojen monoksit (H₂O) olmasına rağmen, yaygın olarak "su" olarak bilinir.
- Amonyak: Kimyasal adı azot trihidrür (NH₃) olmasına rağmen, yaygın olarak "amonyak" olarak bilinir.
- Sirke: Asetik asit içeren sulu çözeltiye verilen yaygın addır. (Asetik Asit)
- Tuz: Sodyum klorür (NaCl) için kullanılan yaygın addır. (Sodyum Klorür)
- Kireç Taşı: Kalsiyum karbonat (CaCO₃) için kullanılan yaygın addır. (Kalsiyum Karbonat)
- Gülme Gazı: Diazot monoksit (N₂O) için kullanılan yaygın addır. (Diazot Monoksit)
- Sönmüş Kireç: Kalsiyum hidroksit (Ca(OH)₂) için kullanılan yaygın addır. (Kalsiyum Hidroksit)
- Şap: Alüminyum sülfatın hidratlı formu için kullanılan yaygın bir addır, genellikle potasyum veya amonyum ile birlikte bulunur. (Alüminyum Sülfat)
- Soda: Sodyum karbonat (Na₂CO₃) için kullanılan yaygın bir addır. (Sodyum Karbonat)
Neden Yaygın Adlar Kullanılır?
- Tarihsel Nedenler: Birçok yaygın ad, sistematik adlandırma kuralları oluşturulmadan önce ortaya çıkmıştır.
- Kolaylık: Bazı durumlarda, yaygın adlar sistematik adlardan daha kısa ve telaffuzu daha kolaydır.
- Endüstriyel ve Ticari Kullanım: Birçok endüstriyel ve ticari ürün, yaygın adlarıyla bilinir ve pazarlanır.
Yaygın Adların Dezavantajları:
- Belirsizlik: Aynı yaygın ad farklı bileşikler için kullanılabilir.
- Yapısal Bilgi Eksikliği: Yaygın adlar, bileşiğin kimyasal yapısı hakkında bilgi vermez.
- Uluslararası Tutarsızlık: Farklı bölgelerde aynı bileşik için farklı yaygın adlar kullanılabilir.
Bu nedenlerle, kimyasal iletişimde kesinlik ve tutarlılık sağlamak için sistematik adlandırma (IUPAC adlandırması gibi) tercih edilir. Ancak, yaygın adlar hala günlük hayatta ve bazı özel alanlarda yaygın olarak kullanılmaktadır.